ՂՈՂԱՆՋ ԱՆԱՆՑ ՍՈՒԳԻ

Պոլսին մոտիկ, Շիշլի դաշտում,
Երկու տարի զնդանվեց նա,
Որին մի ողջ ազգ էր պաշտում:
 
         Բժշկո՜ւմ են...
         Ի՞նչ են բուժում.
         Ուղեղի՜ վերք,
         Մթագնած մի՜տք,
Որ մնում է թանձըր մուժում...
 
Ովքեր նրա միտքը պաշտում
Եվ կորստին դեռ չեն հաշտվում,
Ուղարկում են նրան Փարիզ:
 
         Փարի՜զ, Փարի՜զ...
 
Երկու տարի դեռ չի անցել,
Ինչ նա այդպես քեզ էր գալիս,
Որ իր ձայնով, սրինգ-փողով,
Որ իր մտքով, խելքով պայծառ
Գերեր մի ողջ Համաժողով:
 
         Փարի՜զ, Փարի՜զ...
 
         Հիմա դարձյա՛լ,
Վերստին է նա քեզ գալիս՝
Ո՛չ երգելու, նվագելու,
Ո՛չ հիացմունք հավաքելու,
Նա՝ մարմրող ու վիրավոր՝
Էլ թև չունի, որ հաղթ սուրա,
Էլ հուր չունի, որ հուրհուրա...
 
         Ո՛չ «բռավո»,
         Ծափուն «ուռա»,
         Եվ ո՛չ էլ «բիս»:
 
         Փարի՜զ, Փարի՜զ...
Գալիս է նա, որ միտք մուրա...
 
         Փարի՜զ, Փարի՜զ...
         Եղիր բարի՛,
Ի սեր աստծո՝ գթա՛ծ եղիր,
Այս ծուռ ճամփից նրան շեղի՛ր
Ու բեր շիտակ ճանապարհի.
Այնպե՛ս արա, որ նա դարձյալ
Քեզ ողողի մտքով պայծառ,
Որ երգերով սիրտդ վառի,
         Նվագի փող,
         Շորոր պարի...
 
Բայց խեղճ Փարիզն ի՞նչ դեղ ճարի,
Ինչպե՞ս փրկի քո հանճարին,
Թե մեկնելիս, նավի վրա,
Աշակերտներն իր սիրասուն
Ծաղկեփունջ են տալիս նրան,
Իսկ նա... նրանց բառ չի ասում,
Ոչ էլ ժպտում բարի՜-բարի՜,
Իսկ նա... փունջը չի հոտոտում,
Այլ - անտարբեր - ծովն է նետում՝
Պաղ հայացքը՝ սար ու քարին...
 
...Տարվա հետքով սողաց տարին,-
Բուժում չկա՜ քո հանճարին...
Տարվա հետքով տարին գնաց,-
Եվ խազերը մեր հինավուրց,
Որոնց ամբողջ տաժանակիր քսան տարի
Նա մայրական իր ջանքերով
Անխոնջորեն ոտքի հանած՝
Քայլելու էր վարժեցըրել,
Դրել ուղիղ ճանապարհի,-
Նույն խազերը հիմա դարձյալ
Քար կտրեցին ու կոնդացան.
Ինչ արված էր երկար ու ձիգ քսան տարում՝
Չար մի հողմով ցրիվ եկավ քար ու սարում...
 
Տարիների ոտնահետքով
Նոր տարիներ վրա հասան.
Մեկ-տասնըմեկ՝ դարձան քսա՛ն:
 
Տարվա հետքով տարին գնաց,
Իսկ նա՝ մեռած անթաղ մնաց:
Քսա՜ն տարի անթաղ մնաց
         Մի սո՜ւրբ դիակ,
         Սուրբ ու միա՛կ...
 
Տարվա շունչը տարվա հևքին՝
Մեկը մեկից սկիզբ առան,
Իսկ նա՝ նման Զմրուխտ հավքին,
Նման հավքին մեր Հազարան՝
         Ո՛չ գնդակված,
         Ո՛չ էլ մորթված,
Այլ ճակատի բութ հարվածից ուշակորույս.
Քսան տարի լուռ թպրտաց՝
         Գոնե...
Գոնե չթողնելով հնարք ու հույս
Փարատելու մեր ցավը խոր,
Ավարտելու կոծն ու սուգը,
Մեր հոգու մեջ չորացնելու
Սանդեր փորող արտասուքը...
 
Քսա՜ն տարի մեռած-անթաղ,
Ե՛վ մահացած, և ողջանդամ
         Մի սո՜ւրբ դիակ,
         Սուրբ ու միա՛կ...