Բերքահավաքը

ԳԼՈՒԽ ՎԵՑԵՐՈՐԴ ԲԵՐՔԱՀԱՎԱՔԸ
Հակառակ է կարծես գնում
Լույս և մութի օրենքներին
Ամռան գյուղը: Դեռ կեսօրին
Լռությունն է կես-գիշերվա
Կարծես այնտեղ թագավորում:
Երբ խավարն է թևը փռում,
Իրիկվա հետ ծայր են առնում
Խոսք ու զրույց, աղմուկ ու վեճ:
Մարմրում են ձայներն անվերջ
Ու բորբոքվում են վերստին
Դռան առաջ մեծ պահեստի:
 
Ամեն հարկի, տանիքի տակ
Հնչում է խոսք, ծիծաղ, կատակ:
Իրիկնային ննջող քամին
Արթնանում է միանգամից,
Արթնանում է ու զով անում
Տապից այրված հող ու քամին:
Կարկաչում է նազով առուն,
Մեկ-մեկ իրեն դրսևորում
Սրա-նրա կանաչ մարգում,
Հետո կորչում մթին այգում:
 
Վարչությունում այդ նույն պահին
Մեկն իր աշխօրն է ստուգում
Ու հաշիվներ անում մտքում.
Ինչքան պիտի տանը պահի
Եվ ինչքանով նոր տան համար
Մահճակալներ գնի հարմար:
Մեկ էլ դիմում նախագահին
Եվ համոզել է աշխատում,
Որ իզուր են իրեն կալի
Պահակ կարգել: Ճիշտ չի գտնում.
-Ինչո՞ւ, ախպե՛ր, ինչո՞ւ պահակ
Չէ՜, փառք աստծո, աշխատունակ,
Առողջ մարդ եմ, ուրի՛շ գործ տուր
Եվ մի՛ անի ինձ խայտառակ
Գյուղի,
մարդկանց,
կնկաս առաջ…
 
Իսկ ակումբի արձակ բակում
Ջահել-ջուհուլն է աղմըկում:
Ետ են գալիս աշխատանքից`
Կալից, հնձից ու ջրտուքից,
Հագնըվում են պարզ ու մաքուր
Եվ շտապում ուղիղ ակումբ:
Ոմանք ներսի լայն դահլիճում
Զրուցում են կամ տաք վիճում:
Թերթ են կարդում ոմանք լռին
Բացատըրում մյուսներին:
Այստեղ` թեքված իրար վրա,
Սպասելով իրենց հերթին,
Մի խումբ տղերք աղմըկարար
Քիչ է մնում ջարդեն նարդին:
Այնտեղ` նույնպես ամբողջ մի խումբ
Հետևում է խաղին, սակայն
Լուռ, մտազբաղ:
Ճերմակ արքան
Հակառակորդ զինվորների
Նոր հարձակման թափի առաջ
Կանգ է առել «մատի» դռան:
-Թագավորիդ արդեն, Հրանտ,
Հիտլերի բախտն է սպասում:
-Որ այդպես է` ուրեմն ապա
Թող որ լինի և ինքնասպան,
Ասում է նա և արքային
Մեջքի վրա շուռ է տալիս…
 
Իսկ կենտրոնից կամ շրջանից
Դասախոս է երբ որ գալիս,
Զեկուցումից հետո սիրով
Պատասխաններ է երբ տալիս,
Եվ թվում է, որ դահլիճում
Բոլոր հարցերը վերջացան,
Եվս մեկի ձայնն է հնչում.
-Կխնդրեինք քեզ, ընկեր ջան,
Երկու խոսք էլ ասեիր մեզ
Դրությունից միջազգային:
Միշտ էլ` վերջում, միշտ` նույն պահին
Եվ միշտ` անկախ բուն թեմայից…
 
Եվ դասախոսն ակամայից
Ստիպված է հարցը հարգել
Ու լսում են.
-Մակի նոր կուրս…
Ողջ աշխարհը` երկու լագեր…
Վիետնամում մահ ու արյուն…
Անդրծովյան Ամերիկայում
Փնտրտուքներ նոր զենքերի,
Ջրածնային ինչ-որ գերռումբ…
Այդտեղ արդեն Դանել քեռին
Նստած տեղը չի համբերում
Ու գոչում է ձայնով ամբողջ.
Պետք է ասել էդ շան որդուն,
Թե` իզուր ես կարծում, որ դու
Կվախեցնես մեզ քո ռումբով
Ատամային…
(Կարծում եք դուք,
Ես թույլ տվի տառասխա՞լ.
Ո՛չ, կոչվում է հենց նա այդպես
Ատամայի՜ն)…
-Մենք էլ ախր
Սուր ատամներ շատ ենք տեսել
Ու ջարդել ենք, էն էլ ինչպե՜ս…
Զեկուցումից հետո նրանք
Դեռ ակումբից տուն չեն դառնում,
Եվ այս ծանոթ նյութի վրա
Մի տաք զրույց է ծայր առնում:
Սակայն այսօր…
Ո՞վ էր տեսել,
Որ զեկուցումը վերջանա
Եվ ոչ մի ձեռք չբարձրանա
Ու չհարցնի դասախոսին
Դրությունից միջազգային:
Բայց պատահեց, ահավասիկ:
«Ինչպես բաշխել կոլխոզային
Միջոցները դրամական»…
Աչքը չռել, լարել ականջ`
Լուռ լսում են դասախոսին:
Եվ խոսում է նա այն մասին`
Ինչպես որոշ կոլխոզներում
Դրամական եկամուտի
Ճնշող մասը զոհ են բերում
Շքեղ շենքեր կառուցվելուն,
Եվ դա` նույնիսկ այն ժամանակ,
Երբ որ չունեն ծատ հասարակ,
Բայց անհրաժեշտ նման բաներ,
Հարմարանքներ, պարագաներ,
Ինչպես դիցուք…
Մեկ էլ հանկարծ
Լռության մեջ հնչեց մի կանչ.
-Էլ ինչո՞ւ ես, ա՛յ տնաշեն,
Գնում հասնում հեռու-հեռու,
Եվ էնտեղից օրինակ բերում:
Հենց մեր գյուղը Սովետաշեն,
Մեր պալա՜տը…- ուստան գոռում
Ու նայում է Դանել քեռուն:
Կուլ չի գնում նա իր հերթին.
-Լամպի շուշա հո չես, ախպե՛ր,
Ի՞նչ ես ցցվել, տեղդ նստիր:
 
Բայց ձայները այս-այն կողմից
Նրա ձայնն են խլացնում.
-Չէ, ընկե՛ր ջան, այդ հարցերում
Նախագահից` մեր Թորգոմից
Ավելի լավ այլ դասախոս
Դու չես ճարի ողջ աշխարհում:
 
Իսկ Թորգոմը լուռ ու անխոս
Բեղն է կրծում ու համբերում:
Եվ թվում է` մի ողջ տարի
Եկավ անցավ, մինչև Կարոն
Ոտքի ելնում զանգ է տալիս.
-Դուք, ընկերնե՛ր, թույլ չեք տալիս,
Որ դասախոսը հարգելի
Շարունակի,
Այդ հո չեղա՜վ:
-Ինչո՞ւ չեղավ, ընկեր Եղյա՛ն,
Ես իմ հոգին, շատ լավ եղավ,-
Եվ աղմուկը ամեն կողմից
Խայթում է սիրտը Թորգոմի:

II
Գյուղը կարծես ամայացել,
Դատարկվել է կարծես հանկարծ,
Ոմանք հնձի են գնացել,
Ուրիշները` այգի կամ կալ:
Թե ճրագով անգամ ման գաս
Պարապ նստած մարդ չես ճարի,
Եվ շտապող Դանել քեռին,
Ամաչելով ինքն իրենից,
Որ կարող է թվալ պարապ,
Դարբնոց է հասնում արագ:
Ճանաչված է նա շատ վաղուց
Իբրև ամեն կարգի պահակ:
Մերթ այգի են հանձնում նրան,
Մերթ` բոստանը, պահեստը` մերթ,
Իսկ երբ արդեն ձյուն է –ձմեռ`
Գոմերը հո միշտ կան ու կան…
Եվ այս անգամ,
Եվ այս տարի
Նշանակվել է մեր քեռին
Մեղվանոցի պահակ և կամ,
Ինչպես ինքն է սիրում կոչել`
Իր նոր պաշտոնը` մեղվապահ:
(Նա` մեր ծերում սնափառը,
Շատ չի սիրում պահակ բառը,
Այդ թվում է խիստ հասարակ,
Վիրավորում փոքր-ինչ նրան)…
 
Բոլորն արդեն վաղուց գիտեն
Սովորույթը Դանել քեռու.
Անկեղծորեն և լրջորեն
Այն գործին է սիրահարվում,
Որ նրան է հանձնարարվում:
Գոմապա՞հն է – գոմն է դառնում
Ամեն ինչից կարևորը.
Այգի՞ն, բոստա՞նն է պահպանում`
Այս անգամ էլ ալևորը
Դրանով է հպարտանում…
 
Հասկանալի, պարզ է կարծեմ,
Որ բնավ էլ կարևոր չէ,
Թե, օրինակ, անցած տարի
Տեսանկյունից հանդապահի
Նա ինչպես է վերաբերվել
Ասենք թեկուզ մեղվանոցին:
-Մեղուն որն է, տո՛ վա՜զ անցիր
Երբ հաց, ցորեն կա աշխարհում,-
Այսպես կասեր Դանել քեռին
Անցած ամառ: Բայց այս տարի…
Որտեղ նստի ու վեր կենա`
Մեռած բան է – խոսք կբացի
Մեղվից, մեղրից, մեղվանոցից,
Առարկես էլ` կտաքանա,
Չառարկես էլ` կբարկանա,
Անհաշտ մեկի հետ կվիճի,
Ջանք կթափի, կապացուցի
Օգուտները մեղվանոցի…
 
Ու սիրում է նա հատկապես
Դարբնի հետ իր ուժը չափել:
Երկու ծերուկ, և թարսի պես`
Մեկը անչափ դյուրահավատ,
Ե՛վ սնափառ, և՛ միամիտ,
Մյուսն անչափ կասկածամիտ,
Խստաբարո և անհավատ,
Հիսուն-վաթսուն տարի ահա
Միշտ վիճում են, խայթում իրար,
Բայց և այնպես – ի՞նչ իմանաս,
Հենց միգուցե դրա համար,
Մտերիմ են մնում կրկին
Ու կոլխոզում և ոչ մեկից
Այն հաճույքը չեն ստանում,
Ինչ զգում են, երբ որ նրանք
Իրար հետ են զրույց անում:
Շատ են սիրում նրանք խոսել
Նամանավանդ կոմունիզիմից:
-Չէ՛, չենք կարող դու է՛լ, ես է՛լ
Էդ օրհնված օրին հասնել:
Մահը կգա մեզ կճզմի,-
Իր կասկածն է հայտնում ուստան:
-Ի՛նչ ես խոսում, այ անաստված,-
Տաքանում է Դանել քեռին:-
Փառ է իջել քո աչքերի՞ն:
Մի դու հապա շուրջդ նայիր,
Մի մտիկ տուր մեր աշխարհին:
 
Եվ մեր քեռին շիկնած բոցից,
Խոսքի շայրը բերո՜ւմ-բերո՜ւմ,
Եվ ինչպես միշտ այս սեզոնում`
Հասցընում է մեղվանոցին.
-Թե լինեիր դու մեղվապահ,
Կտեսնեիր ավելի պարզ…
-Լա՛վ, էդ գիտե՛նք, գիտե՛նք, Դանե՛լ,
Բավական է գլուխ տանես,-
Ընդհատում է ուստան նրան:
 
Եվ մուրճն իջնում, ելնում է վեր,
Բորբոքվում է անվերջ քուրան
Ու բորբոքում ասես նաև
Ներողամիտ Դանել քեռուն,
Որ կոկորդն է հազիվ քերում,
Եվ ժպտալով ինքնավայել
(Չի պատահել կարծես ոչինչ),
Կամենում է նորից խոսել,
Նորից խոսել… մեղվանոցից,-
Թե` իբր այնտեղ, մեղվանոցում
Շատ կարևոր հարց են լուծում,
Թե` այս շաբաթ –խոսքին նայիր -
Փեթակները կոլխոզային
Նա մաքրել է ամերիկյան`
«Բուրժուական» էդ փտախտից,
Թե` էլ մեղվին վտանգ չկա,
Մեղվաբերքն էլ իրենց բախտից
Ծով կլինի ամեն տարի:
Իսկ թե ծով է բերք ու բարիք`
Ասել է, թե իր ոտքերով
Կոմունիզմը մոտ է գալիս:
Սակայն ուստան այս անգամ է՛լ
Նրան խոսել հո չի տալիս.
-Դու պալատի՜ց խոսիր, Դանե՛լ,
Մոռացե՞լ ես, թե դրանով
Ինչքա՞ն ես դու հոգից հանել:
Հիմա ինչո՞ւ վազ ես անցնում:
-Էհ, կխոսեմ ես հիմա էլ.
Ո՞վ ասաց, թե վազ եմ անցնում,-
Եվ մի փոքր շփոթվելով
Իր ճակատն է շփում ձեռով:
Ախր ուստան չի մոռացել,
Թե որքա՜ն են նրանք վիճել
Այդ առիթով: Ինքն ասում էր.
-«Կամաց` բայց շատ գնա», ախպե՛ր…
-Ախր կամաց ո՞ւր ես գնում,
Զոքանչիդ տո՞ւն, թե՞ կոմունիզմ,-
Բորբոքվում էր Դանել քեռին
Եվ միանում ամեն կողմից
Վաչագանին ու Թորգոմին…
 
Շփոթվում է քեռին հիմա
Միտ բերելով, որ Թորգոմին
Նոր ակումբի շենքի համար
Երեկ գիշեր լավ խայթեցին,
Եվ ուզում է շրջանցելով
Խոսքը բերել մեղվանոցին,
Բայց զգալով, որ չի կարող,
Եվ որ ուստան նեղն է ձգել,
Աշխատում է որևէ կերպ,
Ինչ-որ ծուռտիկ ճանապարհով
Փեշն ազատել, իրեն փրկել:
-Վա՜յ, շատախո՛ս, դու ջո՜ւր դառնաս,
Ո՜նց մոռացար,- ասում է նա
Եվ մազերն է ուզում ձգել
(Ու կձգեր, թե ունենար),-
Մեղվանոցից պետք է, ուստա՛,
Դու հենց հիմա սարքես ու տաս
Երեսուն հատ մայրավանդակ:
Դե շո՜ւտ, ուստա՛,
Ձեռքի՜դ մատաղ…
 
Իսկ ուստայի թավ բեղերում
Չարաճճի մի քմծիծաղ
Զբոսնում է իրեն համար:
Պարզ է տեսնում ուստան հիմա.
Սուտ է ասում Դանել քեռին,
Որ ազատվի նրա ձեռից…

III
Աշխատանքն է գյուղում եռում:
Մի բառ միայն` բերքահավաք,-
Եվ մի հատիկ այդ կարճ բառում
Ամփոփվում է որքա՜ն կրակ
Որքա՜ն լարում, եռանդ ու սեր:
 
Այդ օրերին Թորգոմն ասես
Պտտվում է հոլի նման.
Ուր էլ գնաս, ուր էլ հասնես,
Միշտ կտեսնես նորից նրան:
 
Հիմա դաշտ է նա շտապում
Եվ մտածում ճանապարհին,
Որ ինչպես միշտ, ամեն տարի
Պիտի շուտով յայլաղներից
Ներքև բերել ջահելներին,
Որ գան, լծվեն հունձ ու կալին,
Եվ ինչպես միշտ, ամեն տարի,
Առաջինը ողջ շրջանում
Հնձից պրծնեն:
Միտք է անում
Եվ հիշում է Մկրտիչին:
Իսկ եթե նա աղմուկ գցի՞:
Եվ այդ մտքից նա բարկանում,
Միկիչի հետ հեռվից-հեռու
Վեճ է մղում այնպես, կարծես
Նա աղմուկ է արդեն գցել,
Նա չի թողնում ջահելներին
Գան մասնակցեն հունձ ու կալին:
 
Եվ Թորգոմը չի նկատում,
Որ իր համար անակնկալ
Բարձրաձայն է խոսում իրոք:
Մեկ էլ հանկարծ ծիծաղելով
Նրա դեմ է Վաչեն բուսնում:
-Այդ ո՞ւմ հետ ես այդպես խոսում,
Այդ ո՞ւմ հետ ես վիճում տաք-տաք…
Բացատրություն մինչ նա կտար,
Հասկացնում է Վաչեն ձեռքով,
Որ նա լռի:
Կողքի ձորով
Մի բահ ջուր է թավալվում ցած,
Եվ ջրի շուրջ հարյուրավոր
Հավեր, բադեր են կչկչում:
Թռչնանոցն է տեղավորված
Այդ ձորակում հարմարավոր`
Փոքրիկ ֆերման Սաթենիկի:
 
Եվ դարավոր ուռենու տակ
Նրա ձայնն է հնչում հանգիստ:
Նա խոսում է Մարոյի հետ`
Հասակակից օգնականի:
Վաչեն դառնում է Թորգոմին.
-Հապա լսիր` ինչ են խոսում:
Ու նստում են, նրանց լսում:
-Ո՞նց է, բաջի, էս օր Կարոն,-
Հարց է տալիս նրան Մարոն,-
Եվ իսկապես` Եղյան Կարոն
Գիշերելով դաշտում չորս օր
Մրսել է և հիվանդացել:
-Ասում են, թե երեկ կեսօր
Տաքությունը անց է կացել
Քառասունից-քառասունհինգ:
-Քառասունհի՞նգ: Վա՜խ, խե՛ղճ կնիկ,
Վա՜խ, քոռանա՛ մերդ, բալա՜:
-Քառասունհի՞նգ… ո՞նց թե, ա՜յ քիր,
Քառասունից վերև հոգին
Ցավին էլ ո՞նց կդիմանա:
-Ինչի՞ պիտի չդիմանա,-
Առարկում է Սաթոն հանգիստ,-
Պարտիական մարդ է, ա՜յ քիր,
Դու էդ մեկը լա՜վ իմանաս.
Պարտիական մարդու հոգին
Հարյուրին էլ կդիմանա…
Հենց սրանով կարծիք կազմիր.
Ուրիշ էլ ո՞վ կդիմանար
Էն անաստված պատերազմին…
Ու գլխով է անում բաջին…
 
-Քիչ է մնում, թե ականջիդ
Չհավատաս, ես իմ հոգին,-
Եվ Թորգոմը նստում հարմար
Եվ լսել է ուզում էլի:
Բայց կչկչոցը հավերի
Ստիպում է Սաթենիկին
Շուռ գալ դեպի վերև նայել:
Ու տեսնելով նախագահին
Պառավ կնոջն ինքնավայել`
Իրենց մոտ է նրան կանչում:
Ողջ կոլխոզը շատ լավ գիտեր,
Ճանաչում էր Սաթո բաջուն:
Անժառանգ ու այրի մի կին,
Ոնց ասում են` «անհիշատակ»,
Կհասնի նա ամեն մեկի
Իրեն ուղղված թեթև կանչին,
Ձեռաց կօգնի, խորհուրդ կտա:
Այցելուն է նա առաջին
Ուրախության, թե տրտմության
Ամեն ժամին և լավ ծանոթ
Ողջ կոլխոզի անցուդարձին,
Տեղյակ գյուղի ամեն ինչին:
Ոչ մի կեղտոտ ասեկոսե:
Կին է այրի, «անհիշատակ»
Ոչինչ չունի օր ծերության:
Ինչո՞վ հապա, ասել կուզե,
Լցնի օրը, սիրտն ու հոգին,
Ի՞նչ խնդությամբ ուրախանա,
Երբ անձնական խինդ չունի նա:
Նրա մարդուն ողորմածիկ`
Հիսուն-վաթսուն տարվա հովիվ
Կուլակները սպանեցին
Հոտի առաջ:
Սաթո բաջին
Զով սարերի մարմանդ հովին,
Պաղ ջրերին շատ էր սովոր,
Եվ հետո էլ, իբրև կթվոր,
Շարունակեց ֆերմա գնալ,
Մինչև մի օր ասաց.
-Ախպե՛ր,
Էլ ձեռքերիս ուժ չմնաց:
Ուզեց մի քիչ հանգիստ ման գալ,
Բայց կռիվը պայթեց հանկարծ,
Ու նա կրկին
Ելավ ոտքի.
Մեկ`կոլխոզում հացթուխ դառավ
Թոնիր վառեց պառավ-պառավ,
Մեկ` աշխատեց նա մսուրում.
Լվաց, մաքրեց երեխեքին:
Ինչ գալիս էր պառավ ձեռքից`
Չխնայեց և ոչ մեկին.
Մխիթարեց, հուսադրեց,
Սրան-նրան թելադրեց
Թուղթ ու նամակ` դեպի ֆրոնտ,
Եվ իր տան մեջ ուշ գիշերով
Հին խոսքերով, աղոթքի պես
Ստալինին լալով դիմեց,
Որ նա բացի հույսի մի դուռ`
Ջարդի Նեռին`
Շուն Հիտլերին
Եվ բոլորին ետ բերի տուն…
 
Անցած դարի Սաթո բաջին
Դարձավ վարիչ թռչնանոցի:
Աշխատանքի, գործի սովոր`
Նրան թվում էր անսովոր,
Որ նա պիտի ամբողջ տարին
Մեծ գործ չանի: Ի՞նչ էր անում.
Թռչուններին կուտ էր տալիս,
Ձուն հավաքում, հանձնում պահեստ:
-Ես չեմ ուզում գլուխ պահել,-
Դիմեց հիմա նա Թորգոմին,-
Ես էլ հիմա միտք եմ անում.
Ինչ որ արել` է՛լի կանեմ:
Լավ չի լինի` ես հավերին
Էգուցվանից վերցնեմ տանեմ,
Ու մոտեցնեմ ֆերմաներին:
Ճիշտ է, թեև ուժս է հատած,
Բայց մի օգուտ ես էլ կտամ,
Կով կկթեմ…
-Գիտե՛մ, գիտե՛մ,-
Ջերմ ժպտալով, Թորգոմն ասաց,-
Գնա, բաջի՛:
Եվ իմացի՛ր,
Որ ես, իբրև քո նախագահ,
Քեզնից շա՜տ եմ շնորհակալ:
Էն էլ ասեմ, որ այս տարի
Կարժանացնենք քեզ մեդալի:
-Էհ, ի՞նչ մեդալ:
Ա՛յ քեզ մատաղ,
Էդ մեդալի համար հո չի՞.
Կոտրած ձեռով Սաթո բաջին
Ուզում է, որ տա մի օգուտ
Իր կոլխոզին: Մատաղ հոգուդ,
Դե իմ մարդն էլ, ինդք ասա,
Լուսահոգին ո՞ւմ զոհ գնաց:
Դողաց ձայնը Սաթենիկի,
Եվ նա դիտմամբ բարձր հազաց,
Որ հուզմունքը հազով ծածկի…

IV
Օրըստօրե անտառն արագ
Նոր գույներով է զարդարվում,
Վերջալույսի նման վառվում
Շիկնանքներով հազարերանգ:
 
Վեր գալարվող բոցի նման
Քամուց քշված խազալն արդեն,
Մայրամուտին, իրիկվա դեմ
Սավառնում է լեռան վրա.
Կախվում օդում,
Ձորը պատում,
Եվ շղարշով իր ոսկեթել
Ծածկում կածան, ակունք, առու:
Մի անվտանգ, անբաց խարույկ
Վառվում է և չի մոխրանում:
 
Եղևնիներն են լոկ կանաչ,
Որ օրեցօր, կամաց-կամաց
Լուռ մերկացող անտառի մեջ
Երևում են ավելի պերճ`
Իբրև գարնան գրավական:
 
Ծով դաշտերում էլ բերք չկա,-
Ամբարվել է պահեստներում
Եվ այնտեղից հորդել է դուրս,
Լցվել ամեն խրճիթ ու տուն:
Բերքահավաքը վերջացավ
Առաջինը ողջ շրջանում,
Փոխանցիկը ձեռքից չանցավ,
Ինչպես Թորգոմն էր վախենում:
Բարձր բերքի համբավն անցավ
Ու տարածվեց հեռու-հեռու:
Երևանից եկան հասան
Թղթակիցներ և նկարիչ:
Եվ շատ չանցած լրագրի
Երրորդ էջում իրենց տեսան
Սեթը, երեք օղակավար,
Բրիգադավար Եղյան Կարոն
Եվ Թորգոմը, որ խանդավառ
Հաղթությունից դարձած բարի
Ու մոռացած վեճ ու կռիվ,-
Ափերն ուրախ շփեց իրար
Ու Վաչեի մեջքին խփեց.
-Լսի՛ր, Վաչե, ինչ եմ ասում:
Պիտի ակումբը վերջանա՜
Առաջիկա երկու ամսում…
 

1

2

3

4

5

6

7