ՂՈՂԱՆՋ ԲՆԱՇԽԱՐՀԻԿ

Սակայն դարդը խեղճ ու կրակ գյուղացու
         Եթե անգամ
         Ծովն ընկավ,
Նույնիսկ ծովն էլ դարդի վրա գյուղացու
Իր ծովային աղաջրի փոխարեն
Կարծես դիտմամբ յուղ ածում,
Դարդը յուղով է օծում.
Որ... ջրի մեջ չընկղմի
Ու չդառնա կեր տղմի:
Կարիքների ալիքային մոլի ծա՜փ,
Զրկանքների կոհակացող խաղացո՜ւմ,-
Եվ նույն դարդը ողջ-առողջ
Շպրտվում է նորից ափ
Ու... կպչում է գյուղացուն,
Ինչպես շապիկը մեջքին,
Տաք քրտինքից թաց մեջքին,
         Եվ ի՜նչ քրտինք.
Հիմա արդեն իսկապե՛ս որ աղաջուր:
 
Զուր է գեղջուկն աղաչում
Եվ հույսի շողն իր աչքի
Նետում երկնի հրաշքին:
         Վերում՝
Աստված ծանրականջ,
         Ցածում՝
Աղոթք ու զուր կանչ,
Արտեր՝ պատառ-պատառիկ,
Սարի լանջին կարկատան.
Ծխոտ-մրոտ պատ-առիք,
Բոբիկ ոտներ, հին քաթան.
Եվ հազար ու մի կարիք,
Հազար ու մի ծակ ու ծուկ.
Պիտի ուզեն հարսնացու,
Առնեն շոր ու մատանիք,
Պիտի փոխեն ծածկը տան,
Պարտքը մարեն, հարկը տան
Ու կաշառեն ջրպետին:
Նաև պիտի... դեռ պիտի...
 
Պիտի վարեն ու հերկեն,
         Վարեն-հերկեն
         Ու երգեն.
         -Օրհնյա՜լ է աստված.
         Հիշյա՜լ է աստված...
 
Աքլորը կանչեց գոմի դռանը,
Դեռ նոր է բացվում աղոթարանը.
         -Աստվա՛ծ, փառքդ շա՜տ...
Եզնարած տղան թող անուշ քնի,
Գութանավորը վեր կենա բանի.
         -Աստվա՛ծ, փառքդ շա՜տ...
Գութանն է գնում-գութանն է գալիս.
         -Այ ճը՛լ-վը՜ստ, ճը՛լ-վը՜ստ...
Ուրախությունից ակերն են լալիս.
         -Այ ճը՛լ-վը՜ստ, ճը՛լ-վը՜ստ...
 
         Մաճկալը՝ մաճին,
         Իմ պաչն իր աջին.
         -Շո՛ւռ տուր, սև՜ արա:
Հոտաղը՝ լծին,
Մատաղ վարոցին.
         -Ձե՛ն տուր, թև՜ արա:
Հո՛ արա, Շեկո՜,
Շո արա, Լաչի՜ն.
         -Մեջը կորդ մնաց:
Քշիր հա՜, Նիկո՛,
Դաղի՛ր սատկածին.
         -Գնաց հա՜ գնաց:
 
Գնաց հա՜ գնաց.
         -Ոտըդ լե՛ն արա,-
Էն էլ ո՜նց գնաց:
Գնաց հա՜ գնաց.
         -Տղա՛, ձե՜ն արա,-
Էլ բան չմնաց:
 
Արտը լեռ քար է,
Առը երկար է.
         -Բայց խոփն էլ սուր է:
Քաղցած ենք, ծարավ,
Ա՛յ հարս, ի՜նչ դառավ.
         -Բա գալըդ ո՞ւր է:
 
Է-հե՜յ, հորիվա՛ր, ճիպտի՛ն տուր,
Սևին հո՛ արա, Կապտի՜ն տուր.
         -Կապո՛ւյտ եզ, չսատկե՜ս հա:
Թե հո ես անում՝ լա՛վ արա,
Բերան չես բանում, ա՛վարա.
         -Վարել ենք արտի վատ կեսը:
 
Ծիր տանք հա՜ ծրենք,
Մեր դարդը ցրենք.
         -Ես քեզ եմ ասում,
         Սրա՛պ ջան,
         Հողը սևանա:
 
Հացն եկավ: Բանանք,
Ուտենք կշտանանք,
         Որ, քեզ եմ ասում,
         Արա՛բ ջան,
Ուսըդ հովանա:
 
Ձեզ՝ խոտի լավը,
Մեզ էլ՝ փլավը.
         -Հորովե՜լ, հո:
 
 
...Դե՛, ելեք լծենք,
Խոփը հող գցենք.
         -Հո՜, հորովե՛լ:
Նո՛ր ակոս բացենք,
Խո՛ր ակոս բացենք
         Է՛լ առավել:
 
Հաջող է տարին.
Նամուսով վարի՝
         Մեկին յոթ կտա:
Խոտի տեղ դու, տե՛ս,
Չոր ճիպոտ կուտես,
         Ա՛յ եզ անպիտան:
 
Գիտե՜մ, ոտմաշ ես,
Ոտերի՛դ մատաղ,
Բա ե՞ս, Ծիրա՛ն ջան,
         Իմ սի՜րտն է մաշած:
Քրտընքախաշ ես,
Իմ համե՜ղ հոտաղ,
Բա ե՞ս, Տիրա՛ն ջան,
         Իմ սի՜րտն է խաշած:
 
Ականջ մի՛ դրեք.
         Հո՜ արեք.
Դարդներըդ ցրեք.
         Շո՜ արեք:
 
Դարդը քա՞ր կանի...
Աստված ճա՛ր կանի.
         -Հորովե՜լ:
Աստված ինչ չանի՝
Մարդը դի՜նջ կանի.
         -Առավե՛լ:
 
Եզո՜, շո՛ւտ արա, ո՜տ արա, ախպե՜ր,
Դադրած մաճկալը քո ցա՜վը տանի.
         -Պրծնենք ու գնանք:
Վրան են զարկել սև ու մութ ամպեր,
Ձեռ ու ոտ արեք, ա՛յ, անձրև կանի.
         -Մոլո՜ր կմնանք:
 
Ուժ տուր՝ վերջանա,
Ջանըդ դինջանա.
         -Հո՜ արա, էյ ե՛զ:
Վարենք ու ցանենք,
Խոփը դուրս հանենք.
         -Լինենք պարզերես:
 
Թող չկտրվի ակի ճռինչը,
Գութանի անուշ ճլվստիկ ձենը.
         -Իր ձենի՜ն մատաղ:
Առանց գութանի աշխարքը ի՞նչ է,
Նրա վրա է աշխարքի շենը.
         -Իր շենի՜ն մատաղ:
 
Հո՜ արա, եզո՛ ջան, հորովե՜լ,
Ծարավ ես՝ ես էլ եմ ծարավել,
Դադրած ես՝ ես քեզնից առավել,
Ինձ էլ է արևը խորովել.
         -Հորովե՜լ:
 
Թե մեզնից աստված է խռովել՝
Աստըծուն ձեն կտանք առավել.
         -Օրհնյա՜լ է աստված,
         Հորովե՜լ.
         Հիշյա՜լ է աստված,
 
         Հորովեեեե՜լ...