ՂՈՂԱՆՋ ԱՀԱԳՆԱՑՈՂ

     Ե՜րգը...
Կարծես տնից ելած մի պանդուխտ էր բազմաթափառ
Եվ ուզում էր կրկին փարվել հայրենիքին:
Հայրենիքն էր... նրա հոգին:
         Ե՜րգը...
Կարծես մի թռչուն էր, որ չվելով բնազդաբար,
Ետ էր թևում գիշերն ի լույս և օրն ի բուն:
Եվ նրա շեն ականջն էր... բույն:
 
         Այդ ակա՜նջը...
         Ջրվորների,
Սարվորների ուրախ կանչը,
Ձույլ զանգերի ծույլ ղողանջը,
Առվի հիմար բլբըլոցը,
Ճրագների պլպըլոցը,
         Հովի հունչը,
         Թոնրի շունչը,
Մերժված սրտի խուլ մրմունջը,
Երազների ու ծաղկունքի փսփսուքը,
Ողբասացի կոծն ու սուգը,
         Արտասուքը,
Որ ծնվելով վառ ցավի մեջ,
         Դուրս չի պոռթկում,
Այլ կաթում է սրտի խորքում,
Ինչպես մթին անձավի մեջ,
Եվ այդ ահեղ կաթկթոցը
Մինչև անգամ քար է ծակում.
Կեսչոր-կեսթաց փայտի նման
Վառվող հույսի ճթճըթոցը,
Որ վառ ցրտի դեմ-հանդիման
Ոնց էլ լինի դուռ է փակում.
Չարաճճի քամու առաջ
Տերևների սրսըփումը՝
Աշնան վառած անհուր բոցում.
Նոր մայրացած ստինքների
Մեկմեկի հետ լուռ շփումը՝
Այգու նման բուրող ծոցում.
Ջրի ճամփին աղջիկների քչփչոցը,
Մինուճարին հեռու ճամփող
Մոր խելագար պաչպչոցը,
Տաք հնձանի կպչուն դռան զիլ ճռինչը,
Անգըղ տեսած թուխսի սարսափն ու կռինչը,
Նորածինի ազդարարիչ, հրամայող բարակ ճիչը,-
Ամե՛ն, ամե՛ն, ամե՛ն ինչը
         Ալիք տալիս,
         Գալի՜ս-գալի՜ս,
Ծովանում էր այդ ականջում,
Հազար ձևով այնտեղ հնչում,
Հետո տանջում ու պահանջում՝
Ելնե՜լ-թափվե՜լ սրտերից-սիրտ,
         Հոգուց-հոգի,
         Հույզով ցողել
         Ու ողողել
         Ամեն ոքի...
 
Ա՛յն, որ այնպես ցիրուցան էր,
Կամենում էր լինել հավաք.
Ա՛յն, որ միայն աղմուկ էր դեռ,
Ցանկանում էր դառնալ նվագ,
Ա՛յն, որ հնչյուն, անկապ ձայն էր,
Եղանակ ու երգ էր ուզում,-
Վարարումի ու հորդումի
         Ելք էր ուզում:
         Իսկ թղթերին՝
Հազար ու մի երգ-եղանակ,
         Դարձած նոտա.
         Իսկ թղթերին՝
Հազար ու մի խաղիկ-տաղիկ
         Հայաշխարհիկ,
         Նաև օտար:
 
         Իսկ թղթից դուրս
         Որքա՜ն երգեր,
Որ չեն տեսել ձայնագըրող,
Օտար ժանգը գոնե քերող
         Հմուտ ձեռքեր:
 
         Իսկ թղթից դուրս՝
         Որքա՜ն-որքա՜ն
Շինականի ձեռքով ցանված,
Բայց չհնձված-անտեր բերքեր...
 
Ա՛յն, ինչ ականջն էր հավաքել,
Ա՜խ, թե հիմա իր շրթունքով
Կրկնապատկած ետ տար կրկին,
Սիրով բաշխեր նրանց, ովքեր
Իրենց արյամբ ու քրտինքով
Խմորում են տվել երգին:
 
Իր հետ մեկտեղ այն ժամանակ
Գյուղացին էլ գուցե երգեր.
-Հո՛վ , հո՛վ, հո՜վն ընկավ,
Դարդս ծո՛վն ընկավ...