ՂՈՂԱՆՋ ՈՐԲՈՒԹՅԱՆ

Իր ժողովրդի զավակն իսկական՝
Ժողովրդի պես ինքն էլ որբ մնաց.
Նա նույնիսկ չկար և մի տարեկան,
         Երբ... մայրը գնաց:
 
         Ա՜խ, եթե գնաց՝
Նրա լույս հոգին թող որ համբառնա,
         Արժանի դառնա
Իր հավատացած երկնային գահին:
 
Բայց ինչո՞ւ գնաց Հայոց Թագուհին:
 
              Մնար
         Ու ծիծ տար
Իր Սողոմոնին - մեր Կոմիտասին:
              Մնար
         Ու հոգար
Մեր մինուճարի - իր որդու մասին:
 
Մնար ու նրան մայրություն աներ,
Հուսահատության, տրտմության պահին
Նրա ճակատի ամպերը վաներ,
         Նախ՝ նրա ոտի
         Ու հետո՝ սրտի
         Փշերը հաներ:
         Մնար, որ հետո,
         Շա՜տ ու շա՜տ հետո,
Երբ որդին քայլեց մութ արահետով,
Որ անդարձ եղավ ու եղավ անել,
Թերևս նա իր մայրական սրտով
Իր մինուճարի ու մեր հանճարի
         Սև ցավը տաներ...
 
              Մնար,
Որ նրան մի ողջ ժողովուրդ
         «Մեծ Մա՜յր» անվաներ,
         «Վեհամա՜յր» կոչեր.
Մի ողջ ժողովուրդ սուրբ ձեռքը նրա
         Իր բերնին տաներ,
         Փեշերը պաչեր...
 
         Մնա՛ր... Չմնա՜ց:
 
         Գեթ հայրը մնար...
         Բայց հայրն էլ գնաց,
Երբ որդին չկար տասը տարեկան:
Իր ժողովրդի զավակն իսկական՝
Ժողովրդի պես նա որբուկ մնաց:
Նա մնաց անտուն, մնաց բնավեր:
         -Տո լա՜ճ տնավեր...
Եղավ անդադար, եղավ բնավեր:
         -Տո լա՜ճ տնավեր...
 
Գրկանոց հասակ, վիրավոր սրտիկ,
Աչքերում՝ արցունք, ճակատին՝ քրտինք,
Աշնան պաղ քամուն ու ձմռան ցրտին
Որբուկն ո՞ւր մնա, որբուկն ո՞ւր գնա,
Որտե՞ղ տաքանա, ո՞ւմ թոնրան շրթին:
         -Տո լա՜ճ տնավեր...
 
Որբուկի սիրտը՝ ապակի փշուր,
Ա՜խ, դրսից կարմիր - ներսից փուշ մասուր,
Որբը՝ մոլոր գառ, աշխարքը՝ մսուր,-
Ո՞վ նայի վրան կամ ո՞վ տա նրան
Մի պատառ ժպիտ, շոյանք մի փշուր:
         -Տո լա՜ճ տնավեր...
 
Դռնեդուռ երգեց - ձայնը՝ կլկըլան,
Բերանն էր կերգեր, իսկ աչքը կուլար,
Դունչիկից կելներ ծխի տաք քուլան,
Սրտիկն էր էրվում, սրտիկ սևավո՜ր,
Ցավերն էին փուքս, անձիկն էր քուրան...
         -Տո լա՜ճ տնավեր...
 
Երկու ձիգ տարի նա այսպես պիտի
Ման գա երգելով ու շուրջը դիտի
Մի հացի հույսով կամ մի հավկիթի,
Միտքը՝ հազար տեղ, աչքը՝ մի կետի...
Սկիզբըդ խոց էր, վերջըդ՝ ո՞վ գիտի...
         -Տո լա՜ճ տնավեր...