Ասում են, թե մի բան կա լոկ,
Որ անձնապես ու մեն-մենակ են սովորում`
Գիտությունը տառապանքի...
Ու կսկիծն է տիրակալի հովեր առնում:
Ա՜խ, տե՛ր Կսկիծ, հարկավոր չէ՜,
Բավակա՜ն է, տե՛ր, ողորմյա՜:
Այս դժվարին գիտության մեջ
Հմտացել եմ ես շա՛տ վաղուց:
Ու չլիներ թե ինքնածին բարությունըս,
Կարող էի ի՜նքս դառնալ
Ուսուցչապետն ա՛յն գիտության,
Որ անձնապես ու մեն-մենակ են սովորում:
Ա՜խ, տե՛ր Կսկիծ,
Այսքանն արդեն բավակա՜ն է,
Է՛լ ավելին հարկավոր չէ՜, տե՛ր, ողորմյա՜...
Չե՜մ ուրանում.
Ես քո նախկին ու մշտական հպատակն եմ:
Ուրեմն այլևս ինչի՞ համար
Ուժը փորձել հպատակի հլու մեջքին:
Ինչի համա՜ր, տե՛ր, ողորմյա՜...
Եվ չափազանց զգո՜ւյշ եմ ես,
Նույնիսկ վախկո՛տ.
Անջատումից եմ վախենում,
Երկյուղում եմ տվայտանքից չվտարվող,
Կարոտի սև արյունումից եմ սարսափում...
Ա՜խ, տե՛ր Կսկիծ,
Քո բարձունքից ամենազոր
Մի պահ անսա հեզ ու հլու հպատակիդ.
-Դժվա՜ր բան է մարդ լինելը,
Դժվար է, տե՛ր:
Ամբողջ կյանքում
Ես եղել եմ ազնիվ, ինչպես... խաղալիքը:
Ուրեմն ին՞ձ էլ պետք է ջարդել
Խաղալիքի նման: Ինչո՞ւ:
Հարկավոր չէ՛, տե՛ր, ողորմյա՛...
Չէ՞ որ նույնիսկ ավերվելուց հետո
Վանքը վանք է կոչվում
Եվ կամուրջը` կամուրջ կրկին:
Ուրեմն ինչո՞ւ զուր ուժ փորձել:
Չէ՞ որ, տե՛ր իմ, փորձը մեկի
Մյուսի համար շատ հաճախ է փորձանք դառնում:
Հարկավոր չէ՜, տե՛ր, ողորմյա՜...
Կրկի՞ն ասեմ,
Որ չափազա՜նց զգույշ եմ ես,
Նույնիսկ վախկո՜տ:
Վախենում եմ
Մինչև անգամ... հայելու մեջ ինձ նայելուց.
Կարեկցանքից վատթար բան է միշտ հարուցում
Իմ... ժպիտը:
Ա՜խ, տե՛ր Կսկիծ,
Քո բարձունքից ամենազոր
Մի պահ անսա հեզ ու հլու հպատակիդ.
-Անտանելի՜ - ահե՛ղ բան է,
Երբ խղճում է մարդ ինքն իրեն:
Առավել քան բավական է հենց այսքանը,
Իսկ ավելին հարկավոր չէ՜,
Տե՛ր, ողորմյա՜...
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Երբ կսկիծն է դառնում արդեն անտանելի,
Ասում են, թե մոտենում է նրա վերջը.
Զո՛ւր են ասում:
Սո՛ւտ են ասում:
Ճի՜շտ կասեին,
Եթե իրո՛ք մենք անձնապես
Ու մեն-մենակ սովորեինք
Գիտությունը տառապանքի:
Բայց մենք, կարծեմ, միասի՛ն ենք այդ սովորում
Մի վիթխարի լսարանում,
Որտեղ... սերն է դասախոսում... մնջախաղով`
Խուլ-համրերի համար կարծես:
Եվ չի՛ օգնի «տեր ողորմյա»-ն:
Մնում է, որ դու ի՛նձ սիրես,
Ես քե՛զ սիրեմ,
Մենք թե՛ իրար, թե մեզ սիրենք`
Ընդդեմ այս խուլ տառապանքի,
Կույր կսկիծի,
Համըր ցավի.
Սիրենք իրար... հավիտենից հավիտյա՜նըս,
Եվ թող նույնիսկ չգտնվի գոնե մե՛կը,
Որ բարությամբ «ամե՜ն» ասի:
Ո՛չ «ողորմյա»,
Ո՛չ էլ «ամեն»:
Բավակա՜ն է:
Հարկավո՛ր չէ...
14.III.1964թ.
Դիլիջան
Որ անձնապես ու մեն-մենակ են սովորում`
Գիտությունը տառապանքի...
Ու կսկիծն է տիրակալի հովեր առնում:
Ա՜խ, տե՛ր Կսկիծ, հարկավոր չէ՜,
Բավակա՜ն է, տե՛ր, ողորմյա՜:
Այս դժվարին գիտության մեջ
Հմտացել եմ ես շա՛տ վաղուց:
Ու չլիներ թե ինքնածին բարությունըս,
Կարող էի ի՜նքս դառնալ
Ուսուցչապետն ա՛յն գիտության,
Որ անձնապես ու մեն-մենակ են սովորում:
Ա՜խ, տե՛ր Կսկիծ,
Այսքանն արդեն բավակա՜ն է,
Է՛լ ավելին հարկավոր չէ՜, տե՛ր, ողորմյա՜...
Չե՜մ ուրանում.
Ես քո նախկին ու մշտական հպատակն եմ:
Ուրեմն այլևս ինչի՞ համար
Ուժը փորձել հպատակի հլու մեջքին:
Ինչի համա՜ր, տե՛ր, ողորմյա՜...
Եվ չափազանց զգո՜ւյշ եմ ես,
Նույնիսկ վախկո՛տ.
Անջատումից եմ վախենում,
Երկյուղում եմ տվայտանքից չվտարվող,
Կարոտի սև արյունումից եմ սարսափում...
Ա՜խ, տե՛ր Կսկիծ,
Քո բարձունքից ամենազոր
Մի պահ անսա հեզ ու հլու հպատակիդ.
-Դժվա՜ր բան է մարդ լինելը,
Դժվար է, տե՛ր:
Ամբողջ կյանքում
Ես եղել եմ ազնիվ, ինչպես... խաղալիքը:
Ուրեմն ին՞ձ էլ պետք է ջարդել
Խաղալիքի նման: Ինչո՞ւ:
Հարկավոր չէ՛, տե՛ր, ողորմյա՛...
Չէ՞ որ նույնիսկ ավերվելուց հետո
Վանքը վանք է կոչվում
Եվ կամուրջը` կամուրջ կրկին:
Ուրեմն ինչո՞ւ զուր ուժ փորձել:
Չէ՞ որ, տե՛ր իմ, փորձը մեկի
Մյուսի համար շատ հաճախ է փորձանք դառնում:
Հարկավոր չէ՜, տե՛ր, ողորմյա՜...
Կրկի՞ն ասեմ,
Որ չափազա՜նց զգույշ եմ ես,
Նույնիսկ վախկո՜տ:
Վախենում եմ
Մինչև անգամ... հայելու մեջ ինձ նայելուց.
Կարեկցանքից վատթար բան է միշտ հարուցում
Իմ... ժպիտը:
Ա՜խ, տե՛ր Կսկիծ,
Քո բարձունքից ամենազոր
Մի պահ անսա հեզ ու հլու հպատակիդ.
-Անտանելի՜ - ահե՛ղ բան է,
Երբ խղճում է մարդ ինքն իրեն:
Առավել քան բավական է հենց այսքանը,
Իսկ ավելին հարկավոր չէ՜,
Տե՛ր, ողորմյա՜...
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Երբ կսկիծն է դառնում արդեն անտանելի,
Ասում են, թե մոտենում է նրա վերջը.
Զո՛ւր են ասում:
Սո՛ւտ են ասում:
Ճի՜շտ կասեին,
Եթե իրո՛ք մենք անձնապես
Ու մեն-մենակ սովորեինք
Գիտությունը տառապանքի:
Բայց մենք, կարծեմ, միասի՛ն ենք այդ սովորում
Մի վիթխարի լսարանում,
Որտեղ... սերն է դասախոսում... մնջախաղով`
Խուլ-համրերի համար կարծես:
Եվ չի՛ օգնի «տեր ողորմյա»-ն:
Մնում է, որ դու ի՛նձ սիրես,
Ես քե՛զ սիրեմ,
Մենք թե՛ իրար, թե մեզ սիրենք`
Ընդդեմ այս խուլ տառապանքի,
Կույր կսկիծի,
Համըր ցավի.
Սիրենք իրար... հավիտենից հավիտյա՜նըս,
Եվ թող նույնիսկ չգտնվի գոնե մե՛կը,
Որ բարությամբ «ամե՜ն» ասի:
Ո՛չ «ողորմյա»,
Ո՛չ էլ «ամեն»:
Բավակա՜ն է:
Հարկավո՛ր չէ...
14.III.1964թ.
Դիլիջան